چرا یادگیری مهارت‌های جدید برای مغز ما مثل داروست؟(نقش یادگیری فعال در سلامت روان و انعطاف‌پذیری شناختی)

اگر بهت بگم یاد گرفتن یک مهارت جدید می‌تونه برای مغزت مثل یک داروی شفابخش باشه، باورت میشه؟ هر مهارت تازه‌ای که یاد می‌گیری، مثل پنجره‌ایه که رو به دنیایی روشن‌تر و پرامیدتر باز میشه.

این مقاله برای کیه؟

این مطلب رو برای خانم‌های ۳۰ تا ۵۵ ساله‌ای نوشتم که از فشار کار و مسئولیت‌های زندگی خسته‌اند و شاید با خودشون فکر می‌کنند: «دیگه برای یاد گرفتن یک چیز تازه دیر شده!»همچنین برای دانشجویان، روان‌شناسان و کوچ‌هایی که با افراد مختلف کار می‌کنند و می‌خواهند مهارت‌های تازه‌ای رو به کارشون اضافه کنند.

مقدمه: داستانی که همه‌چیز رو عوض کرد

این روزها زیاد می‌شنوم که می‌گن: «دیگه برای سن ما یادگیری مناسب نیست! باید روی کارم تمرکز کنم! چرا باید چیزی رو یاد بگیرم که هیچ نفع مادی برای من نداره؟»

وقتی دانشگاه رو به پایان رسوندم، حس کردم فشار زیادی روی من بوده. سال‌ها فقط محدود شده بودم به مطالعه کتاب‌های روان‌شناسی. با اینکه در تعطیلات تابستون کتاب‌های متنوعی در زمینه‌های مختلف می‌خوندم، اما همیشه آرزوی یادگیری یک مهارت تازه رو داشتم.

از بچگی به موسیقی و آواز علاقه داشتم، اما شرایط باعث شد از همان دوران شروع نکنم. تا اینکه در سال ۲۰۱۵ پیانو رو شروع کردم. حدود شش ماه با علاقه و پشتکار ادامه دادم، اما به دلیل مشکلات شخصی مجبور شدم انصراف بدم.

بعد از اون دوباره محدود شدم به مطالعه و یادگیری زبان انگلیسی، که البته تجربه ارزشمندی بود. اما عشق به موسیقی همیشه در من زنده موند. تا اینکه بعد از ۱۰ سال دوباره تصمیم گرفتم پیانو رو شروع کنم. الان شش ماه و نیمه که کلاس میرم و از منابع آموزشی خارج از کلاس هم کمک می‌گیرم.

از وقتی پیانو رو دوباره آغاز کردم، تمرکزم بیشتر شده و حس می‌کنم این بار داستان متفاوتی در حال شکل‌گیریه؛ داستانی که ترکیبی از هنر و روان‌درمانیه و قراره به دیگران هم کمک کنه.

یادگیری از نگاه مغز و بدن

۱. یادگیری و پلاستیسیتی مغزی مغز ما مثل یک عضله است؛ هرچه بیشتر تمرینش بدیم، قوی‌تر میشه. دانشمندان به این ویژگی میگن «انعطاف‌پذیری عصبی» یا Neuroplasticity.تحقیقات دانشگاه هاروارد نشون داده یادگیری یک مهارت تازه باعث ایجاد اتصالات جدید بین نورون‌ها میشه و مسیرهای عصبی جدید شکل می‌گیره.

۲. یادگیری و هورمون‌های شادی وقتی یک چیز تازه یاد می‌گیری، مغزت دوپامین و سروتونین ترشح می‌کنه؛ این مواد شیمیایی مسئول ایجاد حس شادی، انگیزه و آرامش هستن.برعکس، یاد نگرفتن و تکرار یکنواخت روزمره، باعث کاهش این هورمون‌ها و افزایش کورتیزول (هورمون استرس) میشه.

۳. پیشگیری از زوال شناختی تحقیقات دانشگاه لندن روی بیش از ۲۰۰۰ فرد میانسال و سالمند نشون داد افرادی که در طول زندگی‌شون یادگیری فعال داشتن، ۴۰٪ کمتر در معرض بیماری‌هایی مثل آلزایمر قرار گرفتن.

۴. اثرات بر سلامت فیزیکی سازمان جهانی بهداشت (WHO) گزارش کرده یادگیری مداوم، به‌ویژه مهارت‌هایی که نیاز به هماهنگی ذهن و بدن دارن (مثل موسیقی یا ورزش)، می‌تونه فشار خون رو کاهش بده، کیفیت خواب رو بهتر کنه و حتی سیستم ایمنی رو تقویت کنه.

راه‌حل: یادگیری به‌عنوان مکمل ذهن و روان

یادگیری یک مهارت جدید، چه هنری باشه، چه ورزشی، چه یک زبان خارجی، حتی اگر هیچ منفعت مالی مستقیم نداشته باشه، می‌تونه برای ذهن و روان مثل یک مکمل قوی عمل کنه.این کار نه‌تنها استرس رو کاهش میده، بلکه باعث تقویت حافظه بلندمدت میشه و در سنین بالاتر هم ذهن رو شاداب و فعال نگه می‌داره.

گام‌های عملی برای شروع

۱. یک مهارت انتخاب کن که همیشه دوست داشتی یاد بگیری.۲. روزانه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه برای تمرین وقت بذار.۳. از منابع متنوع مثل کلاس حضوری، آنلاین و کتاب استفاده کن.۴. پیشرفتت رو ثبت کن و موفقیت‌های کوچک رو جشن بگیر.۵. ژورنال یادگیری داشته باش و به خودت نمره بده.۶. پذیرش واقعیت؛ اگر دیدی پیشرفت کم داری، مهارت دیگه‌ای رو امتحان کن.

داستان واقعی: پیانو و معجزه تمرین

وقتی بعد از ۱۰ سال دوباره پیانو رو شروع کردم، بعد از ۲–۳ جلسه شروع کردم به ضبط قطعاتی که تمرین می‌کردم. حتی قطعات ساده هم برایم لذت‌بخش بود.هر روز ۳۰ دقیقه تمرین می‌کردم تا اجرایم رو بهبود بدم و بعد برای استادم و دوستانم می‌فرستادم. بازخوردها و حتی انتقادهای سازنده‌شون باعث شد انگیزه‌م چند برابر بشه.این روند همچنان ادامه داره و هر بار که پیشرفتم رو می‌بینم، آرامش عمیقی حس می‌کنم.

جمع‌بندی الهام‌بخش

هیچ‌وقت برای شروع دیر نیست. مهم نیست که یادگیری صرفاً جنبه مالی داشته باشه؛ ارزش واقعی یادگیری یک مهارت جدید، مخصوصاً وقتی در حرفه‌ای متفاوت فعالیت می‌کنی، خیلی بالاتر از این حرف‌هاست.هر مهارت تازه، یک جرقه برای رشد شخصی، شادی درونی و سلامت ذهنه.

اگر این مقاله برات الهام‌بخش بود:

• در بخش نظرات بنویس چه مهارت جدیدی دوست داری یاد بگیری.

• این مطلب رو برای دوستانت بفرست تا اون‌ها هم جرقه یادگیری رو روشن کنند.• برای مطالعه مطالب بیشتر در زمینه سلامت روان و رشد فردی، به بخش وبلاگ ما سر بزن.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

متن قانونی دربارهٔ حقوق نویسنده و استفادهٔ علمی از مقالات

تمامی مقالات این وب‌سایت به طور کامل و اختصاصی توسط روان‌شناس هاجر اورنگ نوشته شده‌اند و هیچ بخشی از منابع خارجی اقتباس یا کپی نشده است.

دانشجویان، روان‌شناسان، و متخصصان حوزهٔ سلامت روان می‌توانند از این مقالات برای پژوهش‌های علمی (مانند پایان‌نامه کارشناسی، ارشد یا دکترا)، مقالات پژوهشی یا محتواهای آموزشی استفاده کنند، فقط به شرط رعایت موارد زیر:

نام نویسنده باید به‌وضوح ذکر شود: روان‌شناس هاجر اورنگ

منبع کامل باید نوشته شود: برگرفته از وب‌سایت www.pureinsightstherapy.com

در صورتی که این موارد رعایت نشود و محتوای مقاله بدون ذکر منبع یا نویسنده به‌صورت کامل یا جزئی کپی شود، این عمل سرقت علمی (پلاژیاریسم) محسوب شده و از نظر قانونی پیگیری خواهد شد.